ŠTA SU GINGIVITIS I PARODONTOPATIJA?
Upala desni (gingivitis) i parodontopatija predstavljaju oboljenja potpornog aparata zuba i najčešći su razlog gubitka zuba u starijoj životnoj dobi. Potporni aparat zuba sačinjavaju desni (gingiva), vlakna koja povezuju zub sa koštanim ležištem (periodoncijum), cement korena zuba i deo kosti u kojoj je zub smešten.
Gingivitis predstavlja zapaljenje desni, dok je parodontopatija oboljenje koje zahvata ceo potporni aparat zuba.
KAKO NASTAJU?
Uzrok ovih oboljenja je „dentalni plak“, providna, lepljiva materija koja se u vidu naslaga nalazi u predelu vrata zuba. Bakterije koje su sastavni deo dentalnog plaka započinju oštećenje potpornog aparata zuba i izazivaju u početku gingivitis, a kasnije parodontopatiju. Glavni razlog nastanka dentalnog plaka je loša oralna higijena dok drugi faktori kao što su: loš položaj zuba, pušenje, hormonski poremećaji, neadekvatna ishrana, genetski faktori itd., doprinose nastanku i progresiji oboljenja. Vremenom mineralizacijom dentalnog plaka nastaju zubni kamenac i subgingivalni konkrementi.
ZUBNI KAMENAC
Zubni kamenac nastaje mineralizacijom dentalnog plaka. Mineralne soli koje potiču iz pljuvačke talože se na meke naslage i stvaraju zubni kamenac (čvrsta beličasto-žućkasta naslage u predelu vrata zuba) i subgingivalne konkremente (čvrsta braonkasta naslaga ispod nivoa desni). Na brzinu stavaranja zubnog kamenca pored oralne higijene utiče i sastav i svojstva pljuvačke. Zubni kamenac se najšešće stvara u blizini otvora pljuvačnih žlezda, odnosno na unutrašnjoj strani donjih prednjih zuba i spoljašnjoj strani gornjih kutnjaka. Pojavom zubnog kamenca otežano je čišćenje zuba, lakše se talože nove meke naslage na zubima, broj bakterija se značajno uvećava i prisutna je konstantna iritacija desni što sve doprinosi progresiji parodontopatije.
KOJI SU SIMPTOMI GINGIVITISA (UPALE DESNI)?
I gingivitisi i parodontopatija u početku nisu praćeni jako izraženim simptomima, tako da od strane pacijenata ova oboljenja, bar u startu, obično proteknu neopaženo. Simptomi gingivitisa su:
- crvenilo gingive
- otok gingive
- krvarenje prilikom pranja zuba
- osećaj peckanja
KOJI SU SIMPTOMI PARODONTOPATIJE?
Parodontopatiju prate isti simptomi kao i gingivitis, ali usled povlačenja desni i gubitka koštanih struktra formiraju se parodontalni džepovi. U uznapredovaloj fazi bolesti u džepovima se stvara gnojni sekret, koji je uzrok neprijatnog zadaha, zubi gube potporu, pomeraju se i klate. Parodontalni džepovi mogu biti uzrok ozbiljnih infekcija i dentalne fokaloze tj. ugroziti udaljene organe.
POVLAČENJE DESNI - RECESIJA GINGIVE
Povlačenje desni obično je posledica uznapredovale parodontopatije i tada se ugavnom dijagnostikuje povlačenje gingive u predelu većeg broja zuba. Terapija ovakvih slučajeva opisana je u odeljku terapija gingivitisa i parodontopatije.
U određenim slučajevima prisutno je povlačenje desni samo na pojedinim zubima što se manifestuje ogoljenim korenom zuba (najčešće na donjim sekutićima, gornjim očnjacima i pretkutnjacima). Najčešći mogući razlozi povlačenja desni su: okluzalna trauma (neadekvatan kontakt zuba gornje i donje vilice), loša tehnika pranja zuba, visoki pripoji frenuluma i plika (frenulumi i plike- sluzokožni nabori koji povezuju desni sa gornjom i donjom usnom, jezikom i obrazom), neadekvatne plombe i krunice na zubima. Recesija gingive vodi nastanku parodontopatije, prisutna je bolna osetljivost u predelu vrata zuba i ovaj deo zuba je izložen nastanku karijesa.
Terapija recesije gingive podrazumeva:
1. uklanjanje uzroka:
- obuka za pravilno održavanje oralne higijene
- eleminisati okluzalnu traumu: ortodontski tretman, selektivno brušenje zuba
- zamena neadekvatnih plompi i krunica
- hirurška korekcija frenuluma i plika
2. pokrivanje ogoljenog korena zuba hirurškom intervencijom
PREVENCIJA GINGIVITISA I PARODONTOPATIJE
Ispravna tehnika pranja zuba, dobra oralna higijena i redovni poseta stomatologu najbolji su način da se prevenira nastanak ovih oboljenja. Svakog našeg pacijenta upoznajemo sa ispravnom tehnikom pranja zuba, posavetujemo ga u vezi sa izborom četkice, zubne paste i ostalih pomoćnih sredstava za odražavane oralne higijene. Takođe, svakom pacijentu biva predložen termin besplatnog kontrolnog pregleda.
KAKO SE LEČI PARODONTOPATIJA?
Terapija parodontopatije zavisi od stadijuma bolesti. Rezultati lečenja najbolji su ukoliko se pacijent javi u ranijoj fazi bolesti. U početnoj fazi uklanjanje zubnog kamenca i mekih naslaga, uz odgovarajuću oralnu higijenu i redovne kontrolne preglede dovoljno je da se zaustavi napredovanje parodontopatije. U slučaju da su parodontalni džepovi već formirani, uz prethodne mere, indikovano je čišćenje džepova (kiretaža), kako bi se uklonilo zapaljensko tkivo. U slučaju dubokih džepova, u određenim slučajevima, primenjuje se hirurška intervencija kojom se pored uklanjanja zapaljenskog tkiva, vrši i smanjivanje dubine džepa uz moguće postavljanje koštanih zamenika (veštačke kosti) u formirane koštane defekte.
